Bệnh viêm khớp bàn chân: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị

Viêm khớp bàn chân vẫn là một căn bệnh còn xa lạ đối với nhiều người. Tuy nhiên, tỷ lệ mắc căn bệnh này đang ngày càng có xu hướng gia tăng. Do đó, trong bài viết này Dược Mỹ Phẩm Khang Linh sẽ cung cấp cho bạn đọc các thông tin chung về căn bệnh viêm khớp bàn chân nhé!

Xem thêm:

• [Giải đáp] Bị tê bì chân tay uống thuốc gì hiệu quả?
• Phương pháp bấm huyệt chữa đau khớp cổ chân hiệu quả
• Đau khớp cổ chân khi ngủ dậy: Nguyên nhân và cách xử lý
• [Giải đáp] Người bị đau khớp cổ chân có nên đi bộ không?

1. Bệnh viêm khớp bàn chân là gì?

Bệnh viêm khớp bàn chân là một bệnh lý đặc trưng bởi sự tổn thương màng hoạt dịch, sụn và xương dưới sụn ở các khớp bàn chân do quá trình viêm tiến triển gây ra. Khi các phản ứng viêm tăng nặng, sẽ phá hỏng sụn – lớp đệm trơn nhẵn bao phủ ở các đầu xương trong khớp. 

Sụn là phần ​​cho phép các xương bàn chân di chuyển một cách linh hoạt mà không xảy ra sự ma sát vào nhau. Do đó, khi sụn khớp bị ăn mòn, các đầu xương cọ xát trực tiếp với nhau sẽ khiến cho bàn chân đau nhức dữ dội khi di chuyển. Theo thời gian, phần đầu xương bị hư hỏng sẽ dẫn đến tình trạng căng cứng và biến dạng ở bàn chân, gây khó khăn cho việc đi lại và các cử động quan trọng khác.

Viêm khớp bàn chân có nhiều loại khác nhau, trong đó có bệnh thoái hóa khớp bàn chân, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp sau khi bị chấn thương và gout là những dạng viêm khớp phổ biến nhất ở bàn chân. Trong đó:

Thoái hóa khớp bàn chân

Thoái hóa khớp bàn chân thường gặp ở người trung niên, nhưng cũng có thể xảy ra đối với những người trẻ tuổi từ 30. Trước tác động của quá trình thoái hóa, sụn khớp sẽ dần dần trở nên mỏng, sần sùi và thô ráp, không giữ được chức năng bảo vệ, đệm lót cho các đầu xương. Điều này không chỉ gây đau mà còn kích thích sự xuất hiện của gai xương ở xung quanh khớp bàn chân bị ảnh hưởng.

Viêm khớp dạng thấp

Đây là một bệnh tự miễn, có nghĩa là hệ miễn dịch tấn công nhầm vào các mô khỏe mạnh, ở đây cơ quan đích là màng hoạt dịch. Bệnh viêm khớp dạng thấp nói chung có xu hướng phát triển đối xứng, ở cả hai bàn chân đều bị ảnh hưởng cùng một lúc.

Gout

Bệnh gout là một dạng viêm khớp bàn chân đặc biệt bởi có liên quan đến vấn đề rối loạn chuyển hóa của cơ thể, khiến cho axit uric tích tụ quá mức ở khớp với các triệu chứng sưng, nóng và đỏ. Trên bàn chân, ngón cái là vị trí dễ thấy sự xuất hiện của bệnh gout nhất.

Viêm khớp vảy nến

Bệnh này cũng thuộc viêm khớp tự miễn như là viêm khớp dạng thấp, nhưng có thể xảy ra ở một hoặc là nhiều khớp, đồng thời không có xu hướng phát triển đối xứng. Mắt cá chân và các ngón chân là những vị trí chịu ảnh hưởng bởi bệnh viêm khớp vảy nến nhiều hơn cả.

Viêm khớp sau chấn thương

Khớp bị chấn thương có nguy cơ mắc bệnh cao hơn khoảng 7 lần so với bình thường, kể cả khi chấn thương đã được điều trị đúng cách. 

Các dấu hiệu viêm khớp sau chấn thương có thể xuất hiện trong vòng vài năm, hoặc là nhiều thập kỷ. Giống như bệnh thoái hóa khớp, viêm khớp sau chấn thương làm cho lớp sụn ở giữa khớp bị mòn, giảm các chức năng vận động của khớp theo thời gian. 

Ngoài ra, khớp bàn chân còn có thể gặp phải các bệnh viêm khớp khác như là: Lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp nhiễm trùng… Tất cả các bệnh viêm khớp ở bàn chân đều là bệnh mạn tính, cần có phương pháp kiểm soát thích hợp để ngăn biến chứng, bảo đảm cử động cho bàn chân.

2. Một số dấu hiệu viêm khớp bàn chân thường gặp

Trong đa số các trường hợp viêm khớp ở bàn chân đều sẽ xuất hiện những triệu chứng sau: 

• Đau nhức khi vận động và cơn đau có thể dữ dội hơn khi thực hiện các hoạt động mạnh.
• Khớp bị căng cứng, hạn chế chuyển động, đặc biệt là vào buổi sáng hay khi đứng lên hoặc ngồi lâu.
• Nghe thấy tiếng kêu rắc rắc, lạo xạo khi cử động.
• Phần mềm xung quanh khớp bị sưng, đỏ và chạm vào có cảm giác ấm.
• Đi cùng với đó là một số biểu hiện toàn thân gồm: mệt mỏi, chán ăn, suy nhược cơ thể và sốt nhẹ… Các triệu chứng của bệnh viêm khớp bàn chân sẽ tăng dần mức độ nghiêm trọng theo tốc độ phát triển của bệnh.

3. Một số nguyên nhân chính gây bệnh viêm khớp bàn chân

Tùy vào từng loại bệnh viêm khớp bàn chân sẽ có thể do một hoặc nhiều nguyên nhân dưới đây gây ra:

• Quá trình lão hóa theo quy luật tự nhiên của cơ thể.
• Rối loạn hệ miễn dịch và chuyển hóa các chất.
• Bị chấn thương.
• Vận động quá sức, sai tư thế.
• Nhiễm trùng, do di truyền, thừa cân, béo phì…

Nguyên nhân gây bệnh có thể khác nhau, nhưng cơ chế tiến triển nặng của tất cả các dạng bệnh viêm khớp bàn chân đều xuất phát từ quá trình bị viêm. Phản ứng viêm diễn ra càng mạnh, tổn thương khớp sẽ càng cao và khó kiểm soát. Đó là lý do hiện nay, việc tập trung ức chế, giảm các hoạt động của phản ứng viêm tại khớp trở thành phương pháp cốt lõi trong phác đồ điều trị bệnh viêm khớp nói chung.

4. Bệnh viêm khớp bàn chân có nguy hiểm không?

Mặc dù rất hiếm khi gây nguy hiểm tới mạng, nhưng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, viêm khớp bàn chân sẽ cản trở khả năng di chuyển và thực hiện các hoạt động hàng ngày của người bệnh.

Một số biến chứng của bệnh viêm khớp bàn chân mà người bệnh nên biết đó là:

4.1 Suy giảm các chức năng cử động

Cơn đau dai dẳng kèm theo sự hao mòn của sụn khớp sẽ làm giảm dần chức năng cử động của các khớp bàn chân khi bị viêm. Lúc này, việc sinh hoạt và công việc của người bệnh có thể gặp phải sự gián đoạn.

4.2. Biến dạng khớp bàn chân

Khi phần sụn khớp và các đầu xương bị hư hỏng nặng, không giữ được toàn vẹn cấu trúc ban đầu thì là lúc khớp bàn chân bắt đầu biến dạng. Biến dạng khớp không chỉ có thể làm giảm mà còn có thể làm mất đi khả năng cử động của bàn chân. Việc không thể di chuyển buộc người bệnh phải từ bỏ các công việc, sở thích và sống phụ thuộc vào sự chăm sóc của người khác.

4.3. Gặp phải một số vấn đề về tâm lý 

Bởi vì phải sống dựa vào người thân, bạn bè xung quanh nên người bị bệnh viêm khớp bàn chân thường sẽ cảm thấy buồn tủi và chán chường. Tâm lý này kéo dài sẽ khiến cho nhiều người có khuynh hướng thu mình lại, ngại giao tiếp với xung quanh và có thể gặp phải một số vấn đề về tâm lý như là mất động lực, trầm cảm…

Để không phải hứng chịu các biến chứng nguy hiểm, sống chủ động và thoải mái cùng bệnh lý viêm khớp bàn chân, người bệnh cần đến gặp bác sĩ để được tư vấn liệu trình điều trị, cải thiện và ngăn ngừa biến chứng của bệnh viêm xương khớp hiệu quả. 

5. Khi nào người bị bệnh viêm khớp bàn chân nên tới gặp bác sĩ?

Viêm khớp bàn chân có diễn biến khó lường, thế nên ngay khi nhận thấy ở các khớp bàn chân (ngón chân, cổ chân, mắt cá chân…) bị đau mỏi, căng cứng hoặc sưng tấy bất thường, người bệnh nên tới gặp các bác sĩ chuyên khoa chấn thương chỉnh hình để được thăm khám. Nếu như phát hiện ra bệnh sớm, có biện pháp điều trị kịp thời, nguy cơ xảy ra biến chứng sẽ rất thấp và người bệnh có thể chung sống thoải mái được với căn bệnh này.

6. Chẩn đoán bệnh viêm khớp bàn chân như thế nào?

Sau khi đã xác định đúng bệnh, đúng nguyên nhân gây ra bệnh và đúng giai đoạn phát triển của bệnh sẽ giúp cho việc điều trị viêm khớp bàn chân hiệu quả hơn và nhanh hơn. Do đó, trước khi đưa ra tư vấn điều trị bác sĩ sẽ thực hiện các bước chẩn đoán kỹ càng, có thể là.

Kiểm tra thể chất

Bác sĩ sẽ trao đổi trực tiếp với người bệnh về các vấn đề như sức khỏe tổng thể, tiền sử bệnh lý, các chấn thương từng gặp phải ở bàn chân và những loại thuốc đang sử dụng.

Tiếp theo, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra bàn chân và mắt cá chân để xem người bệnh có bị đau và sưng hay không, đồng thời đặt ra những câu hỏi về các triệu chứng mà người bệnh gặp phải, như là:

• Cơn đau bắt đầu từ khi nào, xuất hiện liên tục hay đến rồi đi?
• Cảm thấy đau rõ ràng nhất ở đâu? Xảy ra ở một bên chân hay cả hai chân?
• Cơn đau nặng hơn vào buổi sáng hay là vào ban đêm và có trở nên nghiêm trọng hơn khi đi bộ hoặc chạy hay không?

Trong quá trình kiểm tra, bác sĩ sẽ quan sát dáng đi của người bệnh bởi khi bị đau và cứng khớp, thì dáng đi bộ, sải chân và sức mạnh của bàn chân sẽ có sự thay đổi. Thông qua việc quan sát này, bác sĩ có thể phần nào đưa ra được đánh giá mức độ nghiêm trọng và vị trí khớp trên bàn chân đang bị viêm hay thoái hóa.

Các kiểm tra hình ảnh và xét nghiệm máu

Các xét nghiệm hình ảnh như là chụp X-quang, chụp cắt lớp (CT) và chụp cộng hưởng từ (MRI) sẽ cung cấp các hình ảnh chi tiết về tình trạng cấu trúc ở các khớp xương bàn chân. Qua đó, bác sĩ có thể nhìn thấy được rõ nét không gian giữa các đầu xương có bị thu hẹp hay không (dấu hiệu của sự mất sụn), những thay đổi ở trong xương (chẳng hạn như là gãy xương), sự hình thành của các gai xương ở xung quanh đầu xương… Tóm lại, các xét nghiệm hình ảnh cho phép bác sĩ đưa ra kết luận chính xác về vị trí, mức độ viêm hay thoái hóa khớp bàn chân.

Cùng với đó, bác sĩ cũng có thể chỉ định người bệnh làm thêm các xét nghiệm máu để xác định được loại bệnh viêm khớp bàn chân mà người bệnh đang phải đối mặt. Loại xét nghiệm này sẽ rất quan trọng trong việc chẩn đoán nhóm bệnh viêm khớp tự miễn, nhất là bệnh viêm khớp dạng thấp.

7. Các phương pháp điều trị bệnh viêm khớp bàn chân hiện nay

Để điều trị viêm khớp bàn chân có hiệu quả thì cần phối hợp nhiều giải pháp cùng lúc. Dựa vào tình trạng bệnh và sức khỏe của người bệnh, bác sĩ sẽ cân nhắc, phối hợp và điều chỉnh các phương pháp chữa trị một cách hợp lý. Các cách đó có thể là:

7.1. Thay đổi lối sống

Một số thay đổi trong thói quen, lối sống hàng ngày có thể góp phần giảm cảm giác đau do bệnh viêm khớp bàn chân và làm chậm tốc độ tiến triển của bệnh. Những thay đổi mà người bệnh nên thực hiện đó là:

• Giảm thiểu các hoạt động có thể làm trầm trọng thêm tình trạng của bệnh.
• Chuyển từ các hoạt động có tác động mạnh như là chạy bộ hoặc tennis sang các hoạt động có mức độ nhẹ nhàng hơn như bơi hoặc là đi xe đạp để giảm bớt áp lực căng thẳng cho bàn chân.
• Giảm cân khoa học để giảm bớt áp lực lên các khớp bàn chân.

7.2. Điều trị bằng các loại thuốc

Các loại thuốc giảm đau, chống viêm ở dạng uống hoặc tiêm có thể giúp giảm các vấn đề sưng và giảm đau ở khớp bàn chân, nhưng tác dụng chỉ ở mức tạm thời. Khi sử dụng các loại thuốc này, người bệnh cần phải tuân thủ liều lượng và chống chỉ định của các dược sĩ, bác sĩ, nếu không có thể làm suy giảm chức năng của gan, thận, loét dạ dày, phù nề…

Một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị bệnh viêm khớp bàn chân đó là:

• Thuốc chống trầm cảm: Trong một số trường hợp khi các cơn đau khiến cho người bệnh cảm thấy mệt mỏi, mất ngủ hoặc căng thẳng kéo dài, thì các bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc chống trầm cảm để an thần và giúp cho người bệnh dễ ngủ hơn.
• Thuốc corticoid: Thuốc này thường được sử dụng với một số bệnh nhân bị các bệnh viêm khớp do hệ tự miễn gây ra như là viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến hoặc trong trường hợp người bệnh bị viêm khớp nặng. Các thuốc corticoid có tác dụng ức chế hệ thống miễn dịch để làm chậm quá trình tự tấn công các tế bào khỏe mạnh của hệ miễn dịch, đồng thời giảm các triệu chứng viêm đau ở các vùng khớp bị viêm.
• Các thuốc kháng sinh: Kháng sinh thường được sử dụng trong các trường hợp vùng khớp bị viêm có dấu hiệu bị nhiễm trùng. Tùy thuộc vào các loại vi khuẩn mà người bệnh nhiễm, bác sĩ sẽ chẩn đoán và sử dụng những loại thuốc kháng sinh với liều lượng phù hợp. Tuy nhiên người bệnh cần phải tuân thủ theo các hướng dẫn của bác sĩ để tránh tình trạng kháng thuốc xảy ra.
• Thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm: Một số loại thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm như là hydroxychloroquine và methotrexate thường được sử dụng đối với những bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Đó là nhờ khả năng làm giảm rối loạn hệ thống miễn dịch của thuốc đồng thời làm chậm quá trình tiến triển của viêm ở các khớp.

7.3. Vật lý trị liệu

Các bài tập vật lý trị liệu sẽ giúp tăng phạm vi chuyển động và tính linh hoạt, cũng như tăng cường sức mạnh, mức độ dẻo dai cho các cơ ở bàn chân và mắt cá chân. Các bác sĩ, chuyên gia vật lý trị liệu sẽ xây dựng một chương trình tập luyện bài bản, phù hợp với thể trạng của mỗi bệnh nhân, hỗ trợ cho quá trình phục hồi khớp bàn chân diễn ra hiệu quả hơn.

Như vậy, bài viết đã cung cấp một số thông tin cơ bản về căn bệnh viêm khớp khớp bàn chân mà bạn đọc nên biết. Hy vọng bài viết đã góp phần hữu ích trong quá trình chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của bạn đọc.