Bệnh viêm khớp dạng thấp có di truyền hay không?

Viêm khớp dạng thấp có di truyền hay không? là điều băn khoăn của nhiều người bởi đây là bệnh lý mạn tính có ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Không những vậy, bệnh còn gây ra những biến chứng nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh. Vì vậy, hãy cùng Dược Mỹ Phẩm Khang Linh giải đáp câu hỏi viêm khớp dạng thấp có di truyền hay không?

Xem thêm:

• [Giải đáp] Niềng răng có hết viêm khớp thái dương hàm không?
• Bị bệnh viêm khớp dạng thấp có nên tập thể dục hay không?
• Phương pháp chữa viêm khớp dạng thấp trà xanh
• Chẩn đoán viêm khớp dạng thấp là xét nghiệm gì?

1. Tình trạng viêm khớp dạng thấp là gì?

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh lý tự miễn và diễn biến mạn tính với những biểu hiện tại khớp, ngoài khớp và toàn thân. Bệnh thường diễn biến phức tạp, gây ra hậu quả nặng nề nên cần được điều trị tích cực ngay từ đầu để làm thuyên giảm hay làm chậm tiến triển của bệnh, hạn chế tàn phế và giúp nâng cao chất lượng sống của người bệnh. 

Khi bị viêm khớp dạng thấp, hệ miễn dịch của người bệnh sẽ tấn công nhầm vào các mô khỏe mạnh ở màng hoạt dịch khớp xương, gây ra viêm, đau nhức, cứng khớp khiến cho cử động khó khăn. Tình trạng bệnh xuất hiện sớm và nhiều chủ yếu tại các khớp nhỏ như khớp ngón tay, bàn tay, bàn chân,… Bệnh nếu như tiến triển nặng không được kiểm soát thì có thể gây hậu quả tàn phế, các biến chứng lên những bộ phận khác của cơ thể như mắt, phổi, tim, mạch máu,… Nếu người bệnh được điều trị và kiểm soát tốt thì sẽ giúp giảm bớt các triệu chứng và trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường. 

2. Bệnh viêm khớp dạng thấp có lây không?

Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý không lây từ người này sang người khác. Trong những nguyên nhân gây bệnh viêm khớp dạng thấp, có một nguyên nhân xuất phát từ một số loại vi khuẩn, vi-rút mà chúng ta thường tiếp xúc khiến cho hệ miễn dịch của cơ thể người bệnh phản ứng bất thường và gây ra bệnh. Tuy nhiên, đây không phải là một căn bệnh có tính chất lây truyền.

3. Bệnh viêm khớp dạng thấp có di truyền hay không?

Di truyền là một yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp, tuy nhiên nó không quyết định tất cả. Một số người bệnh có mang gen di truyền nhưng có thể trong tương lai họ không mắc viêm khớp dạng thấp. Ngược lại, có những người tuy không mang gen nhưng về sau lại có thể mắc phải căn bệnh này do sự tác động của những yếu tố khác. 

3.1. Gen di truyền đóng vai trò như thế nào với bệnh viêm khớp dạng thấp?

Các nhà nghiên cứu đã chứng minh rằng một số gen nhất định trong cơ thể có thể làm gia tăng nguy cơ phát triển bệnh viêm khớp dạng thấp, nhưng họ cũng không coi viêm khớp dạng thấp là một bệnh rối loạn di truyền. Điều này có nghĩa rằng các bác sĩ sẽ không thể chẩn đoán được tỷ lệ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp dựa trên tiền sử bệnh lý gia đình của một người nào đó. 

3.2. Di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh không?

Nếu như có người thân mắc bệnh viêm khớp dạng thấp, người đó sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh cao hơn. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng di truyền chiếm khoảng 60% nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp. 

Tuy nhiên, những yếu tố môi trường và lối sống không lành mạnh cũng là nguyên nhân gián tiếp gây ra bệnh viêm khớp dạng thấp. Một số người mắc các bệnh nhiễm trùng, chấn thương hay hút thuốc lá trong thời gian dài, tiếp xúc với một số loại bụi bẩn hoặc chất xơ nhất định, thừa cân béo phì, dinh dưỡng không hợp lý, cũng như thói quen sinh hoạt không khoa học, thường xuyên căng thẳng cùng nhiều yếu tố khác, khi kết hợp với di truyền sẽ có thể làm gia tăng tỷ lệ bị bệnh. 

3.3. Các nhóm gen di truyền làm tăng nguy cơ mắc viêm khớp dạng thấp

Các nhà khoa học đã phát hiện ra có hơn 100 gen liên quan đến bệnh viêm khớp dạng thấp, với tác dụng độc lập hoặc khi có sự liên kết với nhau giữa các loại gen. Trong đó, có thể kể đến một số các gen chủ yếu như sau:

• HLA: Gen HLA chịu trách nhiệm giúp phân biệt giữa protein của cơ thể bạn với protein của sinh vật lây nhiễm. Một người khi có dấu hiệu di truyền HLA sẽ có nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp cao hơn gấp 5 lần so với những người không có dấu hiệu này. Trong số những loại Gen, Gen HLA được coi là một trong những yếu tố nguy cơ di truyền quan trọng nhất đối với bệnh viêm khớp dạng thấp. 
• STAT4: Gen giúp điều chỉnh và kích hoạt hệ thống miễn dịch.
• TRAF1 và C5: Góp phần gây tình trạng viêm mãn tính.
• PTPN22: Có liên quan đến sự khởi phát và tiến triển của bệnh viêm khớp dạng thấp. 

Vì viêm khớp dạng thấp là căn bệnh tự miễn điển hình nên một số gen di truyền gây nên bệnh viêm khớp dạng thấp đồng thời cũng sẽ có liên quan đến các bệnh tự miễn dịch khác, chẳng hạn như bệnh tiểu đường tuýp 1 và bệnh đa xơ cứng. Đây chính là lý do tại sao một số người có thể mắc phải nhiều bệnh tự miễn như thế. 

4. Bệnh viêm khớp dạng thấp có liên quan đến độ tuổi, giới tính và sắc tộc hay không?

Ngoài những băn khoăn về việc bệnh viêm khớp dạng thấp có di truyền hay không thì nhiều người còn quan tâm về các yếu tố liên quan khác, chẳng hạn như độ tuổi, giới tính và sắc tộc. 

Theo các nhà nghiên cứu mới đây thì viêm khớp dạng thấp có thể gặp ở mọi giới tính, lứa tuổi và ở các dân tộc khác nhau. Tuy nhiên, phụ nữ thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nhiều so với đàn ông. Ước tính có khoảng 70% những người mắc viêm khớp dạng thấp là phụ nữ. Họ thường được chẩn đoán bệnh ở độ tuổi từ 30 đến 60 tuổi. Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nội tiết tố nữ có thể góp phần làm phát triển bệnh viêm khớp dạng thấp. 

4.1. Phụ nữ mang thai và nguy cơ mắc viêm khớp dạng thấp 

Một nghiên cứu vào năm 2014 được công bố tại Hiệp hội Di truyền con người Hoa Kỳ đã cho thấy những phụ nữ mang thai mà em bé có những gen được biết đến là nguyên nhân gây ra bệnh viêm khớp dạng thấp thì người mẹ khả năng cao bị bệnh này hơn trong tương lai. 

Điều này là do trong khi mang thai, một số tế bào thai nhi sẽ vẫn còn trong cơ thể người mẹ. Những tế bào này có khả năng làm thay đổi các gen hiện có trong cơ thể của phụ nữ. Đây cũng có thể là một trong những lý do giải thích tại sao phụ nữ lại có nhiều nguy cơ mắc viêm khớp dạng thấp so với hơn nam giới.

4.2. Ảnh hưởng của các yếu tố môi trường và sinh hoạt

Các yếu tố về môi trường và lối sống cũng chính là những nguy cơ tiềm ẩn gây bệnh viêm khớp dạng thấp. 

Nghiên cứu cũng cho thấy những người hút thuốc lá thường xuyên không những làm tăng tỷ lệ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp, mà khi đã mắc thì diễn biến và tiến triển của bệnh cũng sẽ nặng hơn so với những người khác. 

Ở phụ nữ thì việc sử dụng các thuốc tránh thai hoặc liệu pháp thay thế hormone cũng là yếu tố được xếp vào nhóm nguy cơ gây bệnh. Bên cạnh đó, có thể có mối liên hệ giữa tiền sử kinh nguyệt không đều với bệnh viêm khớp dạng thấp. Phụ nữ đã sinh con hoặc đang cho con bú có thể làm giảm nhẹ nguy cơ mắc căn bệnh này. 

Những yếu tố khác có thể làm gia tăng nguy cơ bị viêm khớp dạng thấp bao gồm: 

• Tiếp xúc với không khí bị ô nhiễm.
• Tiếp xúc nhiều với thuốc diệt côn trùng.
• Thừa cân béo phì.
• Tiếp xúc nghề nghiệp với dầu khoáng.
• Người bị chấn thương, thường xuyên căng thẳng, suy nhược về thể chất hoặc tinh thần.

5. Phương pháp phòng ngừa và điều trị viêm khớp dạng thấp

5.1. Cách phòng ngừa viêm khớp dạng thấp

Như đã nói thì dù người bệnh có gen di truyền hay không thì cũng đều có thể mắc phải bệnh viêm khớp dạng thấp. Vì đây là một bệnh lý tự miễn dịch, luôn có những yếu tố từ môi trường và lối sống cũng như tình trạng sức khỏe tác động đến hệ thống miễn dịch, từ đó mà bệnh dễ dàng khởi phát. Do đó, việc điều chỉnh lối sống là nhóm giải pháp rất cần thiết để giúp ngăn ngừa bệnh viêm khớp dạng thấp.

Trước hết, người bệnh cần phải hạn chế tiếp xúc với các chất độc hóa học, như thuốc diệt côn trùng, thuốc trừ sâu, thay đổi môi trường sống nếu như đang sống trong môi trường độc hại.

Về lối sống, người bệnh nên có chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và vận động hợp lý, khoa học, đặc biệt nên kiểm soát tốt cân nặng của mình. Việc bỏ hút  thuốc lá cũng là cách để giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp. Đặc biệt đối với phụ nữ, nhóm đối tượng này có nguy cơ cao dễ mắc viêm khớp dạng thấp hơn so với nam giới thì nên tránh hút thuốc lá (bao gồm cả tự hút hay bị hít khói thuốc).

Chăm sóc sức khỏe toàn thân, kể cả thể chất và tinh thần cũng là điều cần phải lưu ý. Vì khi sức khỏe đi xuống cũng là lúc những bệnh liên quan đến hệ thống miễn dịch có điều kiện để phát triển.     

5.2. Phương pháp điều trị bệnh viêm khớp dạng thấp

Viêm khớp dạng thấp là một bệnh mạn tính nên việc điều trị bệnh cần nhiều thời gian. Bệnh nhân có thể sử dụng kết hợp với phương pháp vật lý trị liệu, tập dưỡng sinh,… để giúp kiểm soát tốt căn bệnh này. 

• Thuốc Tây y: Là những thuốc giúp giảm đau, kháng viêm, chống tình trạng cứng khớp, hỗ trợ giãn cơ góp phần giúp khớp phục hồi nhanh hơn. Tuy vậy, những loại thuốc này chỉ có tác dụng ở trong thời gian ngắn, không thể điều trị dứt điểm được. Người bệnh có thể sẽ gặp phải một số tác dụng phụ không mong muốn, sử dụng nhiều sẽ gây hại cho các cơ quan khác như dạ dày, gan, thận, tim mạch và huyết áp. 
• Sử dụng các sản phẩm để hỗ trợ điều trị và chăm sóc sức khỏe xương khớp: Đây là phương pháp hữu hiệu nhằm hỗ trợ cho quá trình điều trị các bệnh lý mạn tính như viêm khớp dạng thấp cũng là một cách điều trị hiện nay, khi mà sự phát triển của khoa học kỹ thuật ngày càng nhanh cho phép các nhà khoa học bào chế ra được những sản phẩm vừa hiệu quả vừa an toàn mà lại có tính bền vững. Có thể hỗ trợ rút ngắn quá trình điều trị bệnh đồng thời duy trì và bảo vệ cho xương khớp toàn diện sau khi điều trị.

Trên đây là bài viết giải đáp cho câu hỏi bệnh viêm khớp dạng thấp có di truyền hay không? để người bệnh có cái nhìn tổng quan nhất về bệnh, từ đó có phương pháp phòng ngừa bệnh một cách hiệu quả.