Viêm khớp thái dương hàm: Nguyên nhân và cách điều trị bệnh

Viêm khớp thái dương hàm là tình trạng bệnh gây ra những cơn đau nhức xương ở khớp hàm, khó mở miệng, ảnh hưởng đến thẩm mỹ của người bệnh gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày. Vì vậy, hãy cùng Dược Mỹ Phẩm Khang Linh tìm hiểu về bệnh viêm khớp thái dương hàm để tìm được cách điều trị phù hợp.

Xem thêm:

• Người bị viêm khớp dạng thấp dùng thuốc gì hiệu quả?
• [Giải đáp] Người bị viêm đa khớp dạng thấp có uống sữa được không?
• Giải đáp: Người bị viêm khớp dạng thấp nên ăn gì?
• Hướng dẫn: xoa bóp bấm huyệt chữa thoái hóa đốt sống cổ

1. Tình trạng viêm khớp thái dương hàm là gì?

Bên trong sọ mặt có chứa 1 khớp động tên là khớp thái dương hàm, khớp xương này gồm có diện khớp xương hàm ở phía dưới và ở xương thái dương. Phần khớp thái dương hàm có vai trò rất quan trọng giúp cho hàm có thể đóng mở khi hoạt động ăn, nói, uống, nuốt,…

Viêm khớp thái dương hàm hay còn được gọi với tên khác là rối loạn khớp thái dương hàm hay viêm khớp thái dương. Đây là một bệnh lý rối loạn khớp hàm cùng các cơ mặt xung quanh khiến xảy ra các cơn đau theo chu kỳ, các cơn co thắt cơ hay tình trạng mất cân bằng ở khớp nối phần xương hàm với xương sọ,… dẫn đến sinh hoạt hàng ngày bị ảnh hưởng xấu.

2. Nguyên nhân gây bệnh viêm khớp thái dương

Bệnh viêm khớp thái dương do rất nhiều nguyên nhân gây nên trong trong đó chủ yếu là do các bệnh lý liên quan đến xương khớp như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, nhiễm khuẩn khớp,… Trong đó, phổ biến nhất chính là bệnh viêm khớp dạng thấp.

Theo một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng, khớp thái dương hàm là phần khớp xương chịu tổn thương sau cùng bởi tình trạng thoái hóa khớp, sau khi xuất hiện viêm sưng tại khớp bàn cổ tay, khớp gối hay khớp khuỷu. Bệnh này gây ra bởi thoái hóa khớp chủ yếu gặp ở đối tượng là người lớn tuổi do xương khớp đa phần đã thoái hóa.

Ngoài ra, một trong những nguyên nhân thường gặp khác là do các chấn thương vùng hàm bởi tai nạn hoặc các va chạm khi tập luyện thể dục thể thao. 

Bên cạnh đó, khi há miệng quá rộng một cách đột ngột hay chứng nghiến răng khi ngủ hoặc sở thích nhai kẹo cao su cũng khiến hàm bị siết chặt, tạo ra áp lực lớn cho phần khớp thái dương hàm cũng là một nguyên nhân gây bệnh.

Ngoài ra, tình trạng răng mọc bất thường như lệch, chen chúc hay do tác động như nhổ răng, trải qua sang chấn tâm lý hoặc căng thẳng, stress đều có khả năng gây ra bệnh này.

3. Biểu hiện của bệnh viêm khớp thái dương hàm

Tình trạng viêm khớp thái dương hàm thường diễn ra ở 1 hoặc cả 2 bên mặt. Lúc mới phát bệnh, các cơn đau chỉ ở mức nhẹ và có thể tự khỏi được. Thế nhưng khi bệnh diễn biến nặng sẽ khiến cho người bệnh nhân bị đau với tần suất liên tục, dữ dội, đặc biệt là lúc ăn và nhai.

Ngoài ra, những cơn đau còn xuất hiện ở trong và xung quanh tai khiến cho bệnh nhân khó há và khép miệng hay cử động hàm. Khi người bệnh há miệng hay nhai sẽ phát ra những âm thanh của khớp thế nên thường khiến họ phải ngậm miệng chếch sang 1 bên gây ra mỏi hàm, cũng như mặt cắn không đồng đều.

Khi khớp thái dương hàm đang có những biểu hiện đau, đặc biệt là khi ăn, phát ra âm thanh lục cục thì tức là tình trạng bệnh đã nặng nề. Do đó, cần phải điều trị ngay lập tức trước khi bệnh có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng.

Một vài biểu hiện khác của bệnh như nhức đầu, đau mặt, mỏi cổ, đau nhức hai tai, hai bên thái dương, mệt mỏi, có mọc hạch ở 1 hoặc cả 2 bên, sưng to cơ nhai khiến cho gương mặt to ra gây mất cân đối.

Bên cạnh đó, bệnh viêm khớp thái dương hàm còn có khả năng gây ra biến chứng như trật khớp hoặc dính khớp. Khi đó, những đầu khớp bắt đầu xuất hiện tình trạng thoái hóa và hiện tượng dính những đĩa khớp với những đầu xương. 

Nếu như không điều trị sớm, thủng đĩa khớp sẽ khiến cho đầu xương bị hủy hoại và phần khớp sẽ bị xơ cứng khiến cho bệnh nhân không thể mở miệng.

4. Phương pháp điều trị viêm khớp thái dương hàm

4.1. Phương pháp điều trị chung

Nhìn chung, để làm giảm đau khớp và đau các cơ, người bệnh sẽ được chỉ định một số các thuốc như: Thuốc giảm đau acetaminophen, các thuốc chống viêm giảm đau không steroid (NSAID), chẳng hạn như: Meloxicam, diclofenac; các thuốc kháng viêm corticoid; các thuốc giãn cơ eperisone…

Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số phương pháp vật lý trị liệu như chiếu tia hồng ngoại, xoa bóp cơ khớp, chườm nóng để giúp tăng hiệu quả điều trị.

Nếu như các tác nhân răng hàm mặt là nguyên nhân gây bệnh, người bệnh cũng sẽ được điều trị bằng các phương pháp chỉnh hình, chẳng hạn như niềng răng, nhổ bỏ răng, điều chỉnh các khớp cắn, phục hình thẩm mỹ răng hoặc phẫu thuật vùng xương ổ răng…

Điều trị viêm khớp thái dương hàm cần phải được thực hiện ở bệnh viện hay các cơ sở khám chữa bệnh có bác sĩ chuyên sâu về tình trạng bệnh lý này. Việc điều trị bao gồm nhiều bước và tùy thuộc vào chẩn đoán thể bệnh cũng như mức độ nặng nhẹ của bệnh và nguyên nhân gây bệnh.

Nếu như người bệnh đáp ứng tốt với phương pháp điều trị thì bệnh có thể sẽ khỏi sau vài ngày, tuy nhiên các trường hợp bệnh nặng và nguyên nhân gây bệnh phức tạp thì quá trình điều trị có thể kéo dài cả năm, có đôi khi phải sống chung với bệnh suốt đời.

Với các trường hợp người bệnh đã có thoái hóa khớp nặng và dính khớp, bệnh nhân có thể sẽ được điều trị phẫu thuật tại khớp hay nội soi khớp.

4.2. Cách điều trị viêm khớp thái dương hàm theo nguyên nhân gây bệnh

4.2.1. Viêm khớp thái dương hàm nhiễm khuẩn

Sử dụng các nhóm kháng sinh thích hợp như penicillin G, oxacillin hoặc các cephalosporin thế hệ 1, 2, 3.

Tốt nhất là thực hiện lấy bệnh phẩm viêm nuôi cấy để tìm vi khuẩn, làm kháng sinh đồ và chọn loại thuốc theo kháng sinh đồ để quá trình điều trị bệnh mang lại hiệu quả cao nhất và tránh vi khuẩn kháng thuốc.

Ngoài kháng sinh, người bệnh cần kết hợp thêm thuốc chống viêm non steroid như aspirin, diclofenac, meloxicam… Uống kèm cùng thuốc giảm đau đơn thuần như paracetamol hoặc paracetamol + codein nếu đau nhiều. Ngoài ra, có thể hút hoặc chích dẫn lưu rửa sạch mủ nếu có và hạn chế cử động khớp.

Khi tình trạng nhiễm khuẩn đã được kiểm soát thì bệnh nhân cần có các bài tập giúp phục hồi thích hợp để tránh hạn chế vận động khớp sau này.

Lưu ý: Khi sử dụng kháng sinh, bệnh nhân cần tuân theo hàm lượng cũng như thời gian điều trị để tránh gây nhiễm khuẩn tái phát, tránh vi khuẩn kháng kháng sinh và dẫn đến việc điều trị sau đó trở nên khó khăn hơn.

4.2.2. Viêm khớp thái dương hàm sau các chấn thương cấp

Thường gặp trong trường hợp sau khi nhổ răng khó, đặc biệt là các răng hàm số 7, 8; sau khi đặt nội khí quản (hiếm gặp) cần phải điều trị bằng chống viêm non steroid như trên theo đường toàn thân uống hoặc tiêm bắp, hay các chế phẩm dạng gel bôi tại chỗ.

Có thể kết hợp thêm giảm đau bằng cách chườm nóng hoặc chườm lạnh tại chỗ. Để giúp giảm đau thì uống thuốc paracetamol hoặc paracetamol + codein. Ngoài ra, người bệnh cần phải lưu ý hạn chế các vận động hàm trong thời gian đau.

4.2.3. Thoái hóa khớp thái dương hàm 

Có thể nằm trong bệnh cảnh thoái hóa khớp xương nói chung và hay gặp ở những người trên 50 tuổi và thường gặp thoái hóa cả hai bên. Cần điều trị triệu chứng như điều trị viêm khớp sau các chấn thương cấp.

Ngoài ra, có thể kết hợp thêm các thuốc điều trị thoái hóa khớp có tác dụng chậm như glucosamin, chondroitin sulfat hoặc tiêm corticoid (hydrocortison acetat, methyl prednisolon acetat) tại chỗ. Cần lưu ý chỉ định tiêm rất thận trọng bởi các bác sĩ chuyên khoa khớp và phải thực hiện trong điều kiện tuyệt đối vô khuẩn, tránh tiêm nhắc lại quá nhiều lần. Biến chứng có thể gặp phải khi tiêm khớp thái dương hàm là liệt mặt nếu như tiêm vào dây thần kinh số V.

4.2.4. Viêm khớp thái dương hàm do bệnh viêm khớp dạng thấp gây ra

Đây là tình trạng có thể gặp ở trên 50% bệnh nhân viêm khớp dạng thấp. Mức độ tổn thương của bệnh có thể từ nhẹ, ít đau đến đau nặng – là triệu chứng khiến bệnh nhân chú ý nhiều.

Khớp thái dương hàm thường là khớp sau cùng sẽ bị tổn thương, sau các viêm ở khớp nhỏ – nhỡ ở cổ tay, khớp khuỷu, khớp gối trong bệnh viêm khớp dạng thấp… Trong trường hợp này, người bệnh cần điều trị bệnh cảnh viêm khớp dạng thấp nói chung.

Thuốc điều trị triệu chứng bao gồm thuốc chống viêm không steroid (aspirin, diclofenac…) hoặc chống viêm corticoid (prednisolon, hydrocortison…) đường toàn thân; các thuốc giảm đau paracetamol; nhóm thuốc điều trị cơ bản (nhóm thuốc chống thấp khớp có thể thay đổi cơ địa) như chloroquin, methotrexat, salazopirin, entanercept… thường được dùng phối hợp từ 2-3 thuốc hoặc hơn. Người bệnh có thể điều trị tại chỗ trong trường hợp viêm nặng bằng cách tiêm trực tiếp corticoid vào khớp thái dương hàm.

4.2.5. Viêm hoặc thoái hóa thứ phát khớp thái dương hàm

Tình trạng này thường gặp sau chấn thương mạn tính hoặc gặp sau hội chứng rối loạn chức năng khớp thái dương hàm (hay còn được gọi là hội chứng loạn chức năng đau cơ mạc). Hội chứng này thường hay gặp ở những người từ 20 – 40 tuổi và thường gặp ở nữ giới hơn. Nguyên nhân gây bệnh rất phức tạp, bao gồm các bệnh lý có liên quan đến hệ thống nhai như hệ cơ, hệ dây chằng, xương (xương hàm trên, dưới và xương thái dương), răng và các khớp thái dương hàm. Trạng thái stress thường xuyên hay tật nghiến răng cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh.

Nếu hội chứng này tồn tại dai dẳng thì hậu quả sẽ dẫn tới tình trạng viêm, thoái hóa thứ phát khớp thái dương hàm. Nếu khớp thái dương hàm bị tổn thương một bên thì đây là triệu chứng quan trọng để giúp phân biệt với thoái hóa nguyên phát khớp thái dương hàm thường gặp ở cả hai bên khớp.

Phương pháp điều trị tùy theo từng trường hợp bệnh cụ thể mà có thể lựa chọn dùng liệu pháp tâm lý phù hợp, phục hồi chức năng hỗ trợ (đeo máng cắn), sử dụng thuốc hay phẫu thuật. Thậm chí là cần phải phối hợp tất cả các biện pháp trên.

Các thuốc điều trị bao gồm thuốc an thần giải lo âu như diazepam, dogmatil; các thuốc giãn cơ như mydocalm, myonal; thuốc chống viêm không steroid chẳng hạn như aspirin, diclofenac… dùng đường toàn thân.

Corticoid tiêm tại chỗ ở khớp thái dương hàm giúp làm giảm đau khá tốt. Đặc biệt với bệnh này, việc phối hợp các phương pháp điều trị với các chuyên khoa răng hàm mặt, tâm thần là điều cần thiết để bệnh mau khỏi.

5. Những lưu ý khi bị viêm khớp thái dương hàm

Chế độ ăn uống, sinh hoạt hằng ngày có ảnh hưởng lớn đến quá trình chữa trị và khả năng loại bỏ viêm nhiễm ở khớp thái dương hàm. Tốt nhất, bệnh nhân bị viêm khớp thái dương hàm cần phải lưu ý những điều sau đây:

• Nên lựa chọn những loại thức ăn có độ mềm, dễ nhai và nuốt không gây ảnh hưởng đến cơ hàm. Bên cạnh đó, cần hạn chế nhai lâu hoặc chỉ nhai một bên khiến cho cơ hàm bị lệch.
• Khi các cơn đau đang diễn ra, bệnh nhân có thể xử lý bằng các miếng nhiệt hay túi chườm để giúp giảm đau tạm thời.
• Dành thời gian từ 10 – 15 phút mỗi ngày để massage và xoa bóp cho vùng dưới hàm.
• Sử dụng thuốc đúng liều lượng, đầy đủ theo hướng dẫn của các bác sĩ.
• Đối với bệnh nhân được bác sĩ chỉ định dùng tấm đeo nhựa, cần phải nghiêm túc làm theo đúng hướng dẫn, quy trình sử dụng để tránh không gây ra tác động xấu cho xương khớp ở 2 bên má.
• Trong quá trình sử dụng thuốc, người bệnh nên đến bệnh viện kiểm tra để được theo dõi tình trạng bệnh và xử lý các tác dụng phụ xảy ra nếu có. Ngay khi phát hiện ra hàm không thế há hoặc khép cần phải đến bệnh viện để được xử lý kịp thời trước khi diễn ra những biến chứng trầm trọng hơn.

Trên đây là bài viết tổng quan về tình trạng bệnh viêm khớp thái dương hàm để giúp người bệnh hiểu rõ về nguyên nhân, biểu hiện của bệnh để được tìm ra các biện pháp điều trị bệnh phù hợp mang lại hiệu quả tốt nhất.